بر اساس تحلیل کارشناسان اقتصادی، جنگها و بحرانهای نظامی همواره به عنوان یکی از عوامل اصلی بیثباتی اقتصادی و سقوط ارزش داراییها شناخته میشوند؛ اما در عین حال، با اتخاذ تصمیمهای هوشمندانه میتوان تا حد زیادی از آسیبهای مالی جلوگیری کرد.
طلا؛ پناهگاه امن سرمایهها
یکی از نخستین گزینههایی که همواره در شرایط جنگی و بحرانهای شدید اقتصادی مطرح میشود، خرید طلاست. طلا از دیرباز به عنوان یک دارایی امن شناخته میشود که ارزش خود را در برابر تورم، جنگ و بحرانهای اقتصادی حفظ میکند. به ویژه سکههای طلا و شمشهای کوچک، به دلیل قابلیت نقدشوندگی بالا و امکان جابهجایی آسان، مورد توجه سرمایهگذاران قرار دارند.
به گفته کارشناسان بازارهای جهانی، در دوران جنگ، ارزش طلا معمولاً روندی صعودی به خود میگیرد. این امر به دلیل فرار سرمایهها از بازارهای پرریسک و هجوم به سمت داراییهای امن رخ میدهد. در این میان، برخی سرمایهگذاران نیز ترجیح میدهند بخشی از سرمایه خود را به صورت طلای فیزیکی نگهداری کنند تا در مواقع اضطراری بتوانند به راحتی از آن استفاده کنند.
ارزهای معتبر جهانی؛ راهی برای حفظ قدرت خرید
در کنار طلا، ارزهای معتبر جهانی نیز یکی دیگر از ابزارهای مهم برای حفظ سرمایه در شرایط جنگی به شمار میروند. دلار آمریکا، یورو و فرانک سوئیس از جمله ارزهایی هستند که معمولاً در زمان بحرانهای نظامی، تقاضای بالایی پیدا میکنند.
در بسیاری از کشورهای درگیر جنگ، ارزش پول ملی با افت شدید روبهرو میشود. در چنین شرایطی، نگهداری ارزهای خارجی میتواند از کاهش قدرت خرید افراد جلوگیری کند. به همین دلیل، کارشناسان توصیه میکنند بخشی از داراییهای خود را به شکل ارزهای معتبر نگهدارید. البته باید به نحوه نگهداری این ارزها نیز توجه داشت، چرا که در برخی کشورها، نگهداری ارزهای خارجی محدودیتهای قانونی دارد یا با خطر مصادره همراه است.
زمین و املاک؛ داراییهای فیزیکی با ارزش بلندمدت
در شرایط جنگی، بازار املاک نیز دستخوش تغییرات میشود. گرچه ممکن است در کوتاهمدت قیمت مسکن کاهش یابد یا معاملات متوقف شود، اما در بلندمدت، املاک و زمین همواره یکی از مطمئنترین اشکال سرمایهگذاری به شمار میروند.
کارشناسان توصیه میکنند اگر سرمایهگذار توانایی نگهداری بلندمدت یک ملک یا زمین را دارد، این نوع دارایی میتواند در برابر تورم و سقوط ارزش پول ملی مقاومت کند. البته توجه به موقعیت جغرافیایی ملک اهمیت فراوانی دارد، چرا که مناطقی که درگیر مستقیم جنگ میشوند، ممکن است برای مدت طولانی خالی از سکنه شوند و ارزش خود را از دست بدهند.
سرمایهگذاری در رمزارزها با احتیاط
اولین چیزی که در جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و ایران درباره رمز ارزها به ذهن میآید، حمله هکری به یکی از مهمترین صرافیهای کشور، نوبیتکس بود. بخشی از سرمایههای مردم در این شرایط از دست رفت و تعدادی از مردم متضرر شدند. با این حال در شرایط امن و مطمئن هنوز هم میتوان به ارزهای دیجیتال به عنوان روشی برای حفظ سرمایه اندیشید اگرچه گزینه پرریسکی است؛ و نسبت به طلا و دلار ریسک بالاتری دارد. با اینحال به دلیل اینکه فیزیکی نیست و نیاز به حمل و شرایط نگهداری سخت ندارد میتوان تنها بخشی از سرمایه را به ارزهای دیجیتال تبدیل کرد و در شرایط اضطراری از آن استفاده کرد.
به هر حال با گسترش فناوریهای مالی، رمزارزها نیز به گزینهای برای حفظ سرمایه در شرایط بحران تبدیل شدهاند. بیتکوین، به عنوان مشهورترین ارز دیجیتال، به دلیل غیرمتمرکز بودن و نبود وابستگی به دولتها، در سالهای اخیر توجه بسیاری از سرمایهگذاران را به خود جلب کرده است.
توجه داشته باشید کارشناسان هشدار میدهند که بازار رمزارزها دارای نوسانات بسیار شدید است و نباید تمام سرمایه را به این حوزه اختصاص داد. در شرایط جنگی که ممکن است زیرساختهای ارتباطی آسیب ببینند، دسترسی به کیف پولهای دیجیتال نیز با دشواری روبهرو شود یا احتمال جنگ دیجیتال را نباید نادیده انگاشت؛ با اینحال در شرایط بحرانی ممکن است به یاریتان بیاید.
سرمایهگذاری در کالاهای اساسی
در برخی کشورها، بهویژه در مناطق جنگی، تهیه کالاهای اساسی با مشکل مواجه میشود. در چنین شرایطی، برخی افراد به خرید کالاهای اساسی مانند برنج، روغن، قند و کنسروها روی میآورند. این اقدام علاوه بر حفظ امنیت غذایی خانواده، میتواند نوعی سرمایهگذاری در زمان بحران محسوب شود، چرا که قیمت این کالاها معمولاً با شدت بالایی افزایش پیدا میکند.
بیمه؛ ابزاری برای کاهش ریسکهای غیرمنتظره
یکی دیگر از ابزارهایی که میتواند در شرایط جنگی مفید واقع شود، خرید بیمههای مختص شرایط جنگی مانند بیمه بدنه خودرو یا بیمه عمر و حوادث با پوششهای خاص یا بیمه مسئولیت ناشی از جنگ است. اگرچه در بسیاری از کشورها، شرکتهای بیمه در زمان جنگ خدمات محدودی ارائه میدهند یا حتی از پرداخت خسارت خودداری میکنند، اما برخی بیمهها همچنان پوششهای خاصی را برای حوادث غیرمترقبه ارائه میدهند.
تنوعبخشی به داراییها؛ کلید مدیریت ریسک
کارشناسان اقتصادی تأکید میکنند که هیچ گزینهای به تنهایی نمیتواند تضمین کامل برای حفظ سرمایه در شرایط جنگی باشد. بهترین روش، تنوعبخشی به سبد داراییهاست. این رویکرد به معنای توزیع سرمایه میان انواع مختلف داراییها مانند طلا، ارزهای خارجی، املاک، کالاهای اساسی و حتی رمزارزها است تا در صورت سقوط یکی از بازارها، دیگر داراییها بتوانند ضرر را جبران کنند.
سخن پایانی
تجربه جنگها و بحرانهای جهانی در طول تاریخ نشان داده است که افراد و خانوادههایی که پیش از بحرانها اقدام به برنامهریزی مالی کردهاند، توانستهاند خسارتهای خود را به حداقل برسانند و حتی از فرصتهای جدید بهرهمند شوند. در شرایطی که نشانههای جنگ یا بحران اقتصادی به چشم میخورد، هوشیاری و اقدام سریع میتواند نقش مهمی در حفاظت از داراییها ایفا کند. با توجه به غیرقابل پیشبینی بودن آینده، داشتن برنامههای جایگزین و سرمایهگذاری متنوع، مهمترین اصل در مدیریت داراییها به شمار میرود.