به گزارش نقش فردا به نقل از رویداد۲۴| دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در حالی که هنوز فضای پساجنگ ایران و اسرائیل داغ است، از مذاکره با بنیامین نتانیاهو درباره یک «توافق دائم» با ایران خبر داده است. او همچنین مدعی شد که «توافق غزه» تا پایان هفته ممکن است. این اظهارات، به‌رغم لحن صلح‌طلبانه‌اش، سؤالات مهمی را درباره نیت واقعی واشنگتن و مسیر احتمالی دیپلماسی در آینده ایجاد کرده است.
پنجره دیپلماسی؛ باز یا صرفاً نمایشی دیپلماتیک؟
تجربه دیپلماسی در سال‌های گذشته، به‌ویژه خروج ترامپ از برجام در سال ۲۰۱۸، باعث شده تهران نسبت به هرگونه پیشنهاد «توافق دائم» از سوی آمریکا بدبین باشد. مقامات ایرانی بار‌ها تأکید کرده‌اند که تا وقتی تحریم‌ها پابرجاست، تهدید نظامی در جریان است و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحت‌تأثیر سیاسی‌کاری قرار دارد، «بازگشت به دیپلماسی» صرفاً یک بازی رسانه‌ای از سوی غرب است.
از نگاه تهران، آمریکا نه‌تنها شریک اصلی حمله اخیر اسرائیل به خاک ایران بوده، بلکه تلاش کرده با حربه «آتش‌بس در غزه»، چهره‌ای دیپلماتیک از خود ارائه دهد، بی‌آنکه هزینه‌ای برای جنایات شریک منطقه‌ای‌اش بپردازد.
نگاه ایران به «توافق دائم» چیست؟
موضع رسمی ایران هنوز درباره اظهارات اخیر ترامپ اعلام نشده، اما فضای سیاسی و رسانه‌ای ایران به خوبی نشان می‌دهد که این سخنان با بی‌اعتمادی کامل تهران مواجه شده است. از نگاه جمهوری اسلامی، دونالد ترامپ همان کسی است که یک توافق بین‌المللی را با یک امضا بی‌اعتبار کرد، و حالا نمی‌توان به وعده «توافق دائم» او اعتماد کرد.
تحلیل‌گران نزدیک به ساختار قدرت در ایران می‌گویند که تا زمانی که آمریکا به لغو کامل تحریم‌ها، احترام به حاکمیت ایران، و توقف حمایت از اقدامات تجاوزکارانه اسرائیل متعهد نشود، سخن گفتن از مذاکره صرفاً یک تاکتیک انحرافی است، نه گشایشی واقعی.
سناریو‌های پیش‌رو چیست؟
با توجه به مواضع تهران و شرایط بین‌المللی، چند سناریو قابل طرح است:
۱. سناریوی «توافق حداقلی» برای کنترل تنش : آمریکا با هدف مهار بحران در منطقه، ممکن است پیشنهاد یک توافق موقت برای تثبیت وضعیت بدهد. این سناریو اگرچه محتمل است، اما از سوی ایران با تردید نگاه می‌شود.
۲. سناریوی «بازگشت به بازی آژانس» : تلاش برای وادارکردن ایران به عقب‌نشینی از برنامه هسته‌ای، از طریق تشدید گزارش‌های آژانس و فشار بین‌المللی، در حالی‌که شعار مذاکره حفظ می‌شود.
۳. سناریوی بازدارندگی فعال ایران : ایران در موضع دفاعی فعال باقی می‌ماند، تهدیدات نظامی را با اقدام متقابل پاسخ می‌دهد، اما باب دیپلماسی را باز نگه می‌دارد؛ مشروط به تضمین‌های واقعی.
گفت‌و‌گو درباره «توافق دائم با ایران» از سوی دونالد ترامپ، بیش از آنکه نشانه تغییری واقعی در سیاست آمریکا باشد، شبیه به بخشی از بازی پیچیده سیاست خارجی واشنگتن است. تجربه‌های گذشته نشان داده‌اند که ایران به‌سادگی وارد هیچ توافقی نخواهد شد مگر با تضمین واقعی، لغو تحریم‌ها و احترام به حاکمیت ملی.
