چرا قیمت دلار دوباره افزایش پیدا کرد؟

اصغر سمیعی، کارشناس بازار ارز در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه چرا علیرغم اینکه دلار به کریدور هفتم بازگشت، اما دوباره رکورد قیمتی را شکست؟ به اقتصاد ۲۴ گفت: «قیمت ارز تابع نرخ تورم است. ما یک نرخ تورمی در کشور داریم و یک نرخ تورم در کشور‌های صاحب ارز‌های معتبر مانند دلار. لاجرم باید تفاضل این دو نرخ تورم به قیمت ارز افزوده شود؛ یعنی وقتی تورم کشور ما بیش از ۴۰ درصد و تورم کشور‌های حوزه دلار کمتر از ۴ درصد است به معنای آن است که سالانه ۳۶ درصد باید به قیمت ارز اضافه شود تا تعادل خود را حفظ کنند. اگر غیر از این باشد به معنای مصنوعی بودن قیمت ارز است؛ در واقع اگر قیمت ارز بیش از ۳۶ درصد افزایش پیدا کند، نشانه نوعی حباب است و اگر کمتر از ۳۶ درصد افزایش پیدا کند به معنای این است که فنر نرخ ارز دارد جمع می‌شود.»

وی ادامه داد: «با این تفاصیل وقتی تورم ما ۴۰ درصد و نرخ تورم آنها ۴ درصد است، باید هر روز یک در هزار به قیمت دلار افزوده شود. اگر هم نشود، روز بعدترش باید دو برابر افزوده شود. بهترین حالت این است که نرخ تورم، حجم نقدینگی و نرخ بیکاری را کاهش دهیم و بتوانیم اقتصاد را سامان دهیم. اگر نتوانیم نرخ تورم را کاهش دهیم و مجبور به تورم ۴۰ درصدی باشیم، بازهم بهترین حالت این است که روند افزایش قیمت دلار را بصورت یک خط شیب‌دار مستقیم پیش ببریم نه بصورت متلاطم که باعث ایجاد نوسان در بازار شود چراکه خود آن هم به اقتصاد آسیب وارد می‌کند.»

سمیعی در پاسخ به اینکه آیا کشش دلار به قیمت‌های بالاتر بوده که دخالت بازارساز هم نتوانسته آن را کنترل کند؟ بیان کرد: «ابتدای امسال ما قیمت ۶۰ هزار تومان را برای دلار داشتیم. پیش‌بینی کردیم که با فرض تورم ۴۰ درصدی که گزارش‌های مرکز آمار آن را تایید می‌کرد، اول تابستان قیمت دلار باید چیزی حدود ۶۵ هزار تومان باشد، ابتدای پاییز ۷۵ هزار تومان و برای ابتدای سال بعد پیش‌بینی کرده بودیم که با فرض نرخ تورم ۴۰ درصدی باید دلار ۹۰ هزار تومانی را داشته باشیم و این روند باید ادامه می‌داشت. منتهی اینکه بازارساز دخالت می‌کند، گاهی صلاح می‌داند قیمت را سرکوب کند. البته نظر ما این است که مسئله باید ریشه‌ای حل شود؛ باید نرخ تورم و نرخ بهره کاهش پیدا کند و بانک مرکزی به یکی از وظایف اصلی‌اش که سیاست‌گذاری در زمینه ایجاد شغل است، عمل کند.»

این کارشناس مسائل ارز، ضمن بیان اینکه افزایش نرخ بیکاری به معنای کاهش نرخ توسعه است، افزود: «دولت برای پاسخگویی به نیاز اشتغال، حجم نقدینگی را بالا می‌برد که خود موجب تورم می‌شود؛ بنابراین بازارساز می‌تواند گاهی دخالت کند به شرط اینکه با واقعیت‌ها سازگار باشد. اگر بخواهد نرخ ارز را سرکوب یا حباب ایجاد کند، باعث ایجاد تلاطم و نوسان در بازار می‌شود.»

سمیعی درباره اینکه بازارساز چه مواقعی می‌تواند در زمینه ارز دخالت کند، به اقتصاد ۲۴ گفت: «گاهی دلار، بر اساس نرخ تورم بی‌جهت دارد بالا می‌رود. بانک مرکزی در این موقعیت می‌تواند دخالت کند و با تزریق دلار آن را به قیمت عقب برگرداند. همچنین گاهی به دلیل تبلیغات رقبای منطقه که بیخودی تومان را تقویت می‌کنند تا بعدا بتوانند آن را زمین بزنند، بازارساز در این موقعیت باید وارد شود و با فروختن تومان و خریدن ارز، نرخ دلار را بالا ببرد تا به صورت مصنوعی کاهش پیدا نکند. درواقع چه قیمت دلار به صورت مصنوعی پایین بیاید و چه غیرواقعی بالا برود، بانک مرکزی باید دخالت کند و آن را به حالت طبیعی برگرداند، ولی اگر خودش هم بخواهد در جهت خلاف واقعیت حرکت کند، کار نادرستی است.»

وی ادامه داد: «زمانی که قطعنامه میان ایران و عراق امضا شد، دلار حدود ۱۳۰ تومان بود در اثر این صلح یک خوشبینی عجیبی به وجود آمد و از آن طرف کشور‌های منطقه شروع به خریدن دلار کردند؛ از این طریق قیمت دلار کاهش پیدا کرد و حتی به زیر ۵۰ تومان رسید. در آن زمان خود بانک مرکزی به جای دخالت، شروع به تزریق دلار کرد، اما وقتی جو واقعی‌تر شد هجوم برای خرید دلار زیاد شد و در کمتر از ۶ ماه دلار به بالای ۱۳۰ تومان برگشت. منظور این است که دخالت بانک مرکزی باید با واقعیت‌ها هماهنگ باشد.»

این کارشناس مسائل ارز در واکنش به صحبت‌های اخیر رئیس بانک مرکزی که عنوان کرده بود یک کانال تلگرامی در آمریکا قیمت دلار را در ایران تعیین می‌کند، عنوان کرد: «اگر دشمن حرف واقعی بزند و ما غیرواقعی، نمی‌توانیم از مردم توقع داشته باشیم که به حرف دروغ ما گوش دهند. وقتی شما حرف واقعی نمی‌زنید اعتماد مردم سلب می‌شود و به دیگران مراجعه می‌کنند. همین الان ما چند نوع نرخ ارز داریم. بالاخره یک قیمت تعیین کنند، آن هم قیمت روز و فردا با قیمتی که صلاح می‌دانند، دلار را عرضه کنند. اینکه شما تا زمانی که زورت می‌رسد روی یک قیمت فشار بیاورید و بعد که زورتان نرسید فنر در رود، کار اشتباهی است.»