اما چه چیزی واگرایی مداوم بین دو منطقه از ثروتمندترین مناطق جهان را توضیح میدهد که در آن ایالات متحده در دو دهه گذشته تقریباً 2 برابر سرعت منطقه یورو و بریتانیا رشد کرده است؟
دلایل از چرخهای تا ساختاری متغیر است. عوامل نسبتاً کوتاهمدت مانند محرکهای پس از همهگیری و تهاجم تماممقیاس روسیه به اوکراین در این تفاوت نقش داشتهاند، اما واگراییهای اساسی مانند دسترسی به اعتبار و روند سرمایهگذاری، همراه با ترکیب صنعتی و جمعیتشناسی نیز تأثیرگذار بوده است.
محرکهای قویتر هزینههای همهگیری را افزایش داد
به نقل از فایننشالتایمز، در طول همهگیری، مقامات 2 طرف اقیانوس اطلس به محرکهای مالی تهاجمی متوسل شدند تا از تبدیلشدن یک بحران بهداشتی به یک بحران اقتصادی جلوگیری کنند.
با این حال، ایالات متحده این کار را در مقیاس بزرگتر انجام داد. پس از ثبت کسری مالی 2 رقمی در سال 2020، کسری اولیه دولت برای سال 2021 همچنان 9.4 درصد از سهم تولید ناخالص داخلی در ایالات متحده را به خود اختصاص میداد که بیش از 2 برابر سطح منطقه یورو و تقریباً 2 برابر بریتانیا بود.
جنیفر مک کئون، اقتصاددان ارشد جهانی در کپیتال اکونومیکس، گفت: «ایالات متحده پس از همهگیری، واکنش مالی شدیدی را تجربه کرد که منجر به فعالیت اقتصادی بیشتر شد.»
حمایت سخاوتمندانه دولت برای بهبود هزینههای مصرفکننده ایالات متحده، یکی از دلایل اصلی رشد بسیار قوی در این کشور بوده است.
پیامدهای حمله روسیه به اوکراین
پیر-اولیویه گورینچاس، اقتصاددان ارشد صندوق بینالمللی پول، گفت که خانوارهای اروپایی ممکن است به دلایل دیگر، از جمله نزدیکی آنها به جنگ اوکراین، نسبت به همتایان آمریکایی خود «محتاطتر» عمل کرده باشند.
پس از تهاجم روسیه در فوریه 2022، قیمت عمدهفروشی گاز اروپا به بالاترین سطح، بسیار بالاتر از معادل آمریکا، افزایش یافت. این باعث شد که نرخ تورم مصرفکننده انرژی در بریتانیا به 59 درصد و در منطقه یورو به 44 درصد برسد.
گورینچاس در جریان نشست سالانه صندوق در مراکش درباره اروپا گفت: «منطقه زمانی که قیمت انرژی بالاست، فقیر است.»
رونقبخشی فناوری به اقتصاد آمریکا
یک عامل ساختاری مهم در پشت واگرایی آمریکا و اروپا، تفاوت در ترکیب صنعتی این 2 اقتصاد است.
ایالات متحده دارای بخش فناوری پررونقی است، با شرکتهای موفق و مبتکر مانند آمازون، آلفابت و مایکروسافت که هیچ نمونه مشابه اروپایی ندارند. اقتصاددانان هشدار میدهند که با تسلط ایالات متحده بر هوش مصنوعی، این شکاف احتمالاً بیشتر خواهد شد.
در مقابل، اروپا در صنایعی تخصص دارد که به طور فزایندهای با خطر رقابت چینی مواجه هستند، مانند خودروهای الکتریکی.
کریستین کلر، رئیس تحقیقات اقتصاد در بانک سرمایهگذاری بارکلیز، گفت: «اروپا و بهویژه آلمان، برنده بزرگ جهانیسازی بودند، اما به نظر میرسد این نوع جهانیسازی اکنون به پایان رسیده است.»
ایالات متحده همچنین نشان داده که در تغییر اقتصاد خود به سمت فناوری سبز چابکتر است.
پل گرونوالد، اقتصاددان ارشد در رتبهبندی S&P Global Ratings میگوید: «در حال حاضر قطعاً یک رنسانس سرمایهگذاری در ایالات متحده در حال وقوع است.»
سرمایهگذاری در اقتصاد آمریکا
دسترسی آسانتر به امور مالی مدتهاست که به رونق اقتصاد آمریکا از جمله بخش فناوری آن کمک کرده است.
سرمایهگذاری خطرپذیر بیشتر و بازارهای بدهی و سهام توسعهیافتهتر، تسهیلات مالی شرکتهای آمریکایی را نسبت به همتایان اروپایی خود که بیشتر به بانکها متکی هستند، آسانتر کرده است. اروپا همچنین یک بحران بدهی دولتی و ریاضت مالی را تحمل کرده است – هر دوی اینها به سرمایهگذاری ضربه زده است.
بر اساس دادههای OECD، درآمدها تنها در حوزه هوش مصنوعی و سرمایهگذاری خطرپذیر در دهه گذشته به بیش از 450 میلیارد دلار رسیده که تقریباً 10 برابر بیشتر از منطقه یورو یا انگلیس است.
ناتان شیتس، اقتصاددان ارشد بانک آمریکایی سیتی، اعلام کرد که سرمایهگذاری خطرپذیر «مکانیسم تامین مالی انعطافپذیر» را برای فناوری فراهم کرده است. او افزود: «من مطمئن هستم که ارائه ایدههای فناوری به یک شرکت سرمایهگذاری خطرپذیر در سیلیکون ولی آسانتر از ارائه آن به یک بانک بزرگ اروپایی است.»
تعداد کسبوکارها را میتوان با سرعت بیشتری در ایالات متحده افزایش داد، زیرا این کشور بازار بزرگی با زبان و سیستم نظارتی ثابت ارائه میدهد که به نوآوری کمک میکند. با وجود بازار واحد، اروپا هنوز از بسیاری جهات، بهویژه در بخش خدمات، پراکنده است.
جامعه پیر و بازار کار ضعیف
پیری سریع جمعیت اروپا و رشد ضعیفتر جمعیت، بر داراییهای عمومی این قاره تأثیر گذاشته است. همچنین بر شکاف با ایالات متحده تأثیر میگذارد، که – برخلاف اروپا – از سال 2010 شاهد افزایش جمعیت در سن کار خود بوده است.
با این حال، روندهای جمعیتی در دهههای آینده نیز به نفع اقتصاد آمریکا عمل میکند.
کامر همچنین خاطرنشان کرد که رشد اروپا در دهههای اخیر بهواسطه برخی عوامل مرتبط به بازار کار مثل اشتغال زنان و افراد مسنتر، تقویت شده است.
او گفت: «دستمزد کارگران ماهر اروپای شرقی به سرعت در حال افزایش است. اصلاحات اجتماعی در اروپای غربی -که به افزایش مشارکت اقتصادی در بازار کار کمک کرد- احتمالاً به نقطه آخر خود رسیده است.»
شکافی که عمیقتر میشود
با سرمایهگذاری قویتر و جمعیت جوانتر، شکاف بین اقتصاد آمریکا و اروپا احتمالاً در سالهای آینده عمیقتر خواهد شد.
کلر گفت: «ایالات متحده میتواند رشد بالقوه خود را افزایش دهد، در حالی که اروپا در تلاش است تا رشد کمتری را که قبلا داشته است حفظ کند.»
سامی چار، اقتصاددان ارشد در بانک لومبارد اودیر، گفت که رسیدن به آمریکا «بعید به نظر میرسد».
Sven Jari Stehn، اقتصاددان در بانک سرمایهگذاری گلدمن ساکس، موافق است که ایالات متحده «به رشد بیشتر از منطقه یورو در سالهای آینده ادامه خواهد داد.»
با این حال، کسری بالای بودجه ایالات متحده – که قرار است بدهی عمومی را از 97 درصد تولید ناخالص داخلی فعلی به 119 درصد تا سال 2033 افزایش دهد، که یک رکورد بالاست – تهدیدی برای رشد این کشور محسوب میشود.
کلر گفت: «ایالات متحده باید تصمیمات سختی را در بخش مالی اتخاذ کند.»