به گزارش نقش فردا؛ صبح دوشنبه ۷ مهر ۱۴۰۴، بازار‌های مالی ایران در حالی آغاز به کار کردند که فضای عمومی اقتصاد کشور تحت تأثیر بازگشت تحریم‌های بین‌المللی و فعال‌سازی مکانیسم ماشه، دچار التهاب و بی‌ثباتی شده است. این تحولات، نه‌تنها بر شاخص‌های کلان اقتصادی سایه انداخته، بلکه رفتار معامله‌گران در بازار‌های طلا، سکه، ارز و بورس را نیز به‌طور محسوسی تغییر داده است.
در بازار طلا، قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار به حدود ۱۰ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان رسید، در حالی‌که انس جهانی طلا با عبور از مرز ۳۸۱۳ دلار، رکورد جدیدی را ثبت کرده است. این رشد جهانی، در کنار نگرانی‌های داخلی، باعث شده تا تقاضا برای طلا به‌عنوان دارایی امن افزایش یابد.
سکه امامی با رشد یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی به ۱۰۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسید. سکه بهار آزادی نیز با افزایش ۹۷۵ هزار تومانی، با رقم ۱۰۳ میلیون و ۱۸۵ هزار تومان معامله شد.
همچنین قیمت نیم سکه و ربع سکه با ۶۰۰ هزار تومان افزایش، به ترتیب روی رقم‌های ۵۹ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان و ۳۴ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان قرار گرفتند. قیمت سکه گرمی با کاهش ۲۰۰ هزار تومانی، با رقم ۱۶ میلیون و ۸۰۰ تومان به ثبت رسید.
در بازار ارز نیز، دلار آزاد به محدوده ۱۱۰ هزار و ۶۰۰ تومان رسید که نسبت به روز یکشنبه افزایش ۵۰۰ تومانی داشته است. این جهش قیمتی، در شرایطی رخ داده که بازار ارز تحت فشار روانی ناشی از بازگشت تحریم‌ها و کاهش عرضه ارز از سوی نهاد‌های رسمی قرار دارد.
بورس نیز روند برعکسی نسبت به سایر بازار را طی کرده است. شاخص کل بورس روز دوشنبه ۶۱ هزار و ۱۵۶ واحد بالا رفت و با جهش ۲.۳۲ درصدی در ارتفاع دو میلیون و ۷۰۰ هزار و ۵۳۰ واحد قرار گرفت. در پایان معاملات، صف‌های خرید همچنان برقرار بود و نشانه‌هایی از تداوم روند مثبت بازار در روز‌های آتی به چشم می‌خورد. افزایش چشمگیر حجم معاملات خرد نشان می‌دهد که بخشی از سرمایه‌گذاران محتاط، با مشاهده رشد‌های اخیر، تصمیم به ورود گرفته‌اند و فعالیت خود را در بازار آغاز کرده‌اند.
بازگشت تحریم‌ها، به‌ویژه در حوزه بانکی، انرژی و تجارت، نه‌تنها دسترسی ایران به منابع ارزی را محدود کرده، بلکه بر روان بازار نیز تأثیر گذاشته است. فعالان اقتصادی با احتیاط بیشتری معامله می‌کنند و ترجیح می‌دهند دارایی‌های خود را به سمت بازار‌های امن‌تر مانند طلا و ارز منتقل کنند. این رفتار، در کنار کاهش عرضه و افزایش تقاضا، زمینه‌ساز رشد قیمت‌ها و تشدید نوسانات شده است.
در چنین شرایطی، سیاست‌گذار با چالش‌های متعددی روبه‌روست؛ از یک‌سو باید مانع از جهش افسارگسیخته قیمت‌ها شود و از سوی دیگر، اعتماد عمومی را به سیاست‌های اقتصادی بازگرداند. ابزار‌هایی مانند عرضه سکه در بورس کالا، کنترل بازار ارز از طریق مرکز مبادله و انتشار اوراق ارزی، اگرچه در کوتاه‌مدت می‌توانند نقش آرام‌کننده داشته باشند، اما در بلندمدت نیازمند اصلاحات ساختاری و بازنگری در روابط بین‌الملل هستند.
در مجموع، دوشنبه ۷ مهر ۱۴۰۴ را می‌توان یکی از روز‌های حساس بازار‌های مالی ایران دانست؛ روزی که در آن، طلا رکورد زد، دلار جهش کرد، سکه حباب گرفت و بورس در تردید فرو رفت. همه اینها در سایه بازگشت تحریم‌هایی رخ داد که بار دیگر اقتصاد ایران را در موقعیت شکننده‌ای قرار داده‌اند.
سیاست‌های پولی بدون اصلاح ساختار، تورم را مهار نمی‌کند
برزو حق شناس، کارشناس بازار‌های مالی، درباره علت واکنش متفاوت بورس نسبت به بازگشت تحریم‌ها، به اقتصاد ۲۴ گفت: «به علت سیاست‌های انقباضی بسیار شدید و خارج از منطق اقتصادی که بانک مرکزی در سه سال گذشته به اقتصاد ما وارد کرد، بازار‌ها بسیار تحت فشار بودند. کارشناسان هشدار می‌دادند که این سیاست تا یک نقطه‌ای پاسخگوست. درست است که یکی از راه‌های کنترل تورم، مهار نقدینگی و سیاست‌های پولی است ولی وقتی سایر ابزار‌ها و مولفه‌های اقتصادی را رعایت نمی‌کنید و سیاست‌ها به گونه‌ای است که منجر به رشد نقدینگی می‌شود، نمی‌توانید با نرخ بهره و صرف سیاست‌های انقباضی پولی، تورم را مهار کنید. در یک جایی این سیاست مشکل‌ساز خواهد بود و تاثیر معکوس می‌گذارد.»
وی ضمن بیان اینکه بانک مرکزی بر اجرای این سیاست‌ها به شدت اصرار کرد و به جایی رسیدیم که تحت تاثیر مولفه افزایش ریسک‌ها، فنر بازار‌ها رها شد، افزود: «از آنجایی که بورس نسبت به سایر بازار‌ها عقب بود و افت هم کرده بود، وضعیت امروز آن طبیعی است. بازار سهام خبر مکانیسم ماشه را پیشخور کرد و الان دارد رشد می‌کند. دلیل اینکه یک مقدار نقدینگی هم سمت بورس می‌آید همین است.»
حق شناس درباره عاملی که بازار سرمایه را تهدید می‌کند، عنوان کرد: «تنها مولفه‌ای که به شدت ریسک دارد و بازار سرمایه را تهدید می‌کند، بحث ریسک‌های سیستماتیک و افزایش تنش‌هاست. درست است که مکانیسم ماشه فعال شد و در کوتاه مدت اثراتش را بر بازار سرمایه گذاشت ولی در میان و بلند مدت بر شرکت‌ها، به خصوص شرکت‌های صادرات محور، اثر خواهد گذاشت. از سوی دیگر تنش‌های کلامی و نظامی هم افزایش پیدا کرده که این هم ریسک دیگری است؛ بنابراین اگر ریسک‌های سیاسی یک مقدار افزایش پیدا کند، بازار دوباره با چالش مواجه خواهد شد ولی اگر ریسک‌ها در همین حد بمانند، بازار می‌تواند در میان مدت رشد خوبی را تجربه کند.»
مداخله محدود در بازار رمزارز‌ها فقط اثر کوتاه مدت دارد
این کارشناس بازار‌های سرمایه در تحلیل خود از اعمال محدودیت خرید تتر از سوی بانک مرکزی برای کنترل دلار، گفت: «اینگونه اقدامات بانک مرکزی، خصوصا در بازار رمزارز‌ها که بازار کمتر تمرکز یافته‌ای است، جالب نیست و این سیگنال را می‌دهد که مداخله‌مان محدود شده بنابراین می‌خواهیم تقاضا را سرکوب کنیم. درصورتی که در بازار رمزارز‌ها هزار راه در رو وجود دارد. ضمن اینکه تاثیراتی هم که می‌گذارد کوتاه مدت است و شاید یکی دو روز اثر گذار باشد، اما تقاضا دوباره بالا می‌رود.»
حق شناس همچنین با اشاره به بازار طلا و سکه عنوان کرد: «آن هم تحت تاثیر اونس جهانی است که امروز سقف زده است. ضمن اینکه با افزایش قیمت دلار، طبیعی است که بازار طلا و سکه هم مثبت باشد.»
