بازار خودرو مبهم است و هیچکس نمی‌داند چه اتفاقی می‌افتد

علیرضا محمدزاده، کارشناس خودرو، معتقد است که بازار خودرو در ابهام قرار دارد و همه منتظر تصمیمات دولت در رابطه با بنزین، دلار و تنش‌های خاورمیانه هستند. او می‌گوید: «واقعیت قضیه این است که اینقدر بازار وضعیت بدی دارد که هیچکس نمی‌فهمد چه اتفاقی در حال رخ دادن است. از بنزین تا دلار و جنگ همه در ابهام است و کسی نمی‌داند چه کند. هنوز هم مشخص نیست چه تعداد خودرو وارد شوند. اینکه تا عید چه اتفاقی بیوفتد، بستگی به سیاست‌گذاری‌ها دارد. برخی مدعی‌اند که اگر گرانی بنزین جدی‌تر شود، قیمت‌ها عوض می‌شود و اضافه‌کردن مالیات روی خودروهای وارداتی‌ نیز اگر انجام شود، بازار داخلی تکان می‌خورد. الان همه گیر کرده‌اند. هرکسی بازار خودرو را تحلیل کند، پایه دقیقی ندارد.»

شوک بنزین بر قیمت

او معتقد است که شوک اخبار بنزین می‌تواند روی قیمت خودرو‌های کم‌مصرف اثرگذار باشد. او می‌گوید: «با گران شدن بنزین، ماشین‌های پرمصرف یک شوک اولیه دارند و ارزان می‌شوند و ماشین‌های کم‌مصرف تا حدی گران می‌شوند. آبان ۹۸ هم چنین تجربه‌ای داشتیم و پراید و پژوه ۲۰۶ ارزان شدند اما دیگر ماشین‌ها گران شدند. مردم به این وضعیت هم عادت می‌کنند.»

رکود بازار خودرو‌های داخلی

محمدزاده معتقد است که بازار خودرو درگیر رکود است و تنها شب عید مقداری افزایش قیمت خواهیم داشت. او می‌گوید: «الان بازار شدیداً درگیر رکود است، خصوصاً زمانی‌که قیمت‌های جدید سایپا و ایران‌خودرو اعلام شد، اختلاف بازار و کارخانه کم شد و مردم استقبال نمی‌کنند. یک ماه قبل از عید نوسان بازار شروع می‌شود و مردم تا حدی سراغ ماشین ‌می‌روند. ما یک افزایش قیمت روی تمامی ماشین‌ها در اسفند ماه خواهیم داشت اما بازار درگیر رکود است. قیمت‌ها اینقدر بالا رفته که خیلی از مردم نمی‌توانند بخرند. یک آدم عادی که با وام توانسته به قیمت کوییک برسد، با افزایش ۱۰۰ میلیونی این ماشین، مسلماً نمی‌تواند خرید کند.»

نقش واردات بر قیمت خارجی‌ها

حمید مخلص پور، کارشناس خودرو، معتقد است که با شروع واردات، قیمت خودرو‌های خارجی تا حدی کاهش یافته است. او می‌گوید: «در دو سال گذشته دلار بالا رفته اما ماشین خارجی در چند وقت اخیر کاهشی شده است. اگر بی.‌‌ام.‌و دو سال قبل ۶ میلیارد و دویست تومان با دلار ۵۰ هزار تومان بود، الان با دلار ۷۰ تومان ۵.۵ میلیارد است. عامل اصلی این شرایط تصمیم‌سازی‌های جدید درباره واردات است. امسال ۵۵ هزار دستگاه معادل ۱ میلیارد دلار وارد شد و بالاخره به جای حرف زدن، عمل کردند. در هفت سال اخیر هیچ خودرویی وارد نشده بود و بعد از این همه سال ۵۵ هزار خودرو مصوب کردند که ۳۵ هزار عدد آن را تحویل داده‌اند و باقی آن هم تحویل داده خواهد شد. این موضوع باعث شده هرکسی می‌خواست یک ماشین ساخت سال ۲۰۱۴ بخرد، با سطح انتظار پایین‌تری ماشین جدید و ارزان‌تری تهیه کند. قدرت خرید مردم یک سوم سال ۹۷ شده است و دیگر نمی‌توان ماشین لوکس وارد کرد.»

خروج خودرو از حالت سرمایه‌ای

او معتقد است شرایط فعلی بازار باعث شده سرمایه‌ها به سوی طلا و دلار برود و خودرو از حالت سرمایه‌گذاری خارج شود. او می‌گوید: «یکی از شرکت‌ها که ۵۵ درصد این واردات را انجام داده، قبلاً پورشه وارد می‌کرد اما الان خودرو‌های اقتصادی وارد می‌کنند و کرولا با قیمت ۲.۵ میلیارد تومان می‌فروشند. واردات ماشین‌های اقتصادی باعث کنترل بازار خارجی‌ها شده است. بازار خودرو‌های خارجی دیگر با دلار بالا نمی‌رود. یک اتفاق بد هم افتاده و مردم چند ماهیست که درگیر اخبار شرایط خاص خاورمیانه هستند و ترجیح می‌دهند پول مازادشان را تبدیل به طلا و دلار کنند. این اتفاق تا حد بسیار زیادی بازار ماشین را از حالت سرمایه‌گذاری خارج کرده است. دو هفته پیش که ۳۰ درصد روی قیمت خودرو‌های داخلی گذاشتند، همان روز ماشین‌های خارجی نیز گران شد. روز بعد گفتند خودرو‌های کارکرده را وارد می‌کنند و بازار کنترل شد.»

خودرو برقی آینده بازار خودرو؟

او درباره لزوم اصلاح ساختار خودروسازی داخلی و رفتن به سوی خودرو‌های برقی می‌گوید: «همهٔ کار‌ها و تصمیمات را می‌توان توسط مسئولین سیاسی انجام داد و همه نیز آن دستورات را اجرا کنند، به جز تصمیمات اقتصادی؛ این تصمیمات اگر به اشتباه ابلاغ شود و مردم هم مجبور به اجرا شوند، بعد از یک سال یا دو سال با تبعات شدید خود را لغو می‌کند. موضوع خودرو فارغ از اینکه دغدغه اقتصادی مردم است، به نظر من خودرو یک موضوع زیست محیطی است. این خودرو‌هایی که ما می‌سازیم از نظر تکنولوژی از دور خارج شده‌اند و ماشین‌های برقی در خارج مورد توجه است. شما اگر با خودرو برقی در تهران دو ساعت در ترافیک بمانید، هوا خیلی کمتر از ماشین‌های بنزینی آلوده می‌شود. اگر قرار بود پیکان هنوز تولید شود و ما اصرار می‌کردیم که پیکان چون خودرو ملی است باید همیشه تولید شود، چه اتفاقی می‌افتاد؟ نقد من به ماشین‌های وارداتی است، ماشین‌های سایپا و ایران خودرو را که اصلاً ر‌ها کنید. ما در ایران هنوز سر ماشین دنده‌ای و اتوماتیک دعوا می‌کنیم، جهان به سمت ماشین خودران رفته است. »

واردات یا تولید؟

او در رابطه با ضعف شدید خودروسازی داخلی و لزوم تمرکز بیشتر بر واردات می‌گوید: «ما باید نسبت به مزیت‌هایمان کار کنیم. فرض کنید که نمرهٔ ریاضی‌تان ۱۵ است، در حالیکه نمرهٔ شیمی‌تان ۲۰ است و الان تصمیم دارید یک استاد خصوصی بگیرید که شما را تقویت کند، به نظر شما برای کدامیک از این دروس باید استاد بگیرید؟ ساختار ذهن شما برای شیمی ساخته شده و مزیت نسبی و مطلق شما شیمی است، آنچه شما باید روی آن تمرکز کنید شیمی است و نباید برای ریاضی وقت بگذارید. خودرو هم در ایران اینگونه است، مزیت نسبی و مطلق ما در حوزهٔ نفتی است چون ورودی ما در حوزه‌ی نفت رایگان است اما خروجی‌مان دلاری است. به جای اینکه وقتمان را روی خودرو بگذاریم که ضعیف هستیم، باید در جایی سرمایه‌گذاری کنیم که استعداد داریم.»

لزوم انجام کامل واردات

مخلص پور معتقد است در صورت انجام کامل واردات، بازار خودرو در سال آینده تنها بر اساس تورم افزایش قیمت خواهد داشت. او می‌گوید: «در این کشور هیچ پیش‌بینی اقتصادی نمی‌توان داشت چون ما به شدت سیاست‌زده هستیم. امسال 1 میلیارد دلار خودرو وارد کشور شد، سال دیگر ۳ میلیارد دلار، معادل ۱۱۰ هزار خودرو مصوب کرده‌اند. الان که درگاه را قفل کرده‌اند ۵۰۰ میلیون در حساب‌ها باز شده، نشان‌دهندهٔ این است که دستگاه‌های مربوطه تلاش دارند به ازای این ۳ میلیارد دلار حتماً خودرو وارد کنند. اگر این میزان وارد شود، گرانی خودرو بر اساس تورم کلی کشور خواهد بود.»