به گزارش نقش فردا به نقل از رویداد۲۴ | هوشمند عقیلی یکی از نام‌های ماندگار موسیقی ایران است که از دهه ۳۰ تا اواسط دهه ۸۰ خورشیدی در عرصه موسیقی و آواز فعالیت کرد. عقیلی متولد ۱۰ مرداد ۱۳۱۶ در شهر اصفهان بود و نام کاملش هوشمند عقیلی مهران ثبت شده است. او در طول بیش از پنج دهه فعالیت هنری، مجموعه‌ای از ترانه‌ها و آثار شنیدنی را به یادگار گذاشت که بخشی از حافظه جمعی موسیقی ایران به شمار می‌روند.
زندگینامه هوشمند عقیلی
هوشمند عقیلی در محله‌ای قدیمی نزدیک مسجد شاه اصفهان چشم متولد شد و در دو سالگی همراه خانواده به محله بهشت آیین نقل مکان کرد. پدرش نخستین مشوق او در یادگیری موسیقی بود. استعداد ذاتی و علاقه‌اش به آواز سبب شد که خیلی زود به محافل موسیقی اصفهان راه پیدا کند. عقیلی تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته ادبیات انگلیسی گذراند و بعدها برای ادامه تحصیل در رشته تعاون، با بورسیه یونسکو مدتی را در لندن سپری کرد.
در کنار تحصیل، او مدتی در شهرداری تهران مشغول به کار بود. اما موسیقی مسیر اصلی زندگی‌اش را شکل داد؛ مسیری که او را از نوجوانی تا پایان عمر همراهی کرد.
هوشمند عقیلی پیش از آنکه تمام زندگی‌اش را وقف موسیقی کند، مدتی هم در عرصه اداری و دولتی حضور داشت. او پس از اشتغال در شهرداری تهران، با ادغام «وزارت تعاون» و «امور روستاها» در این وزارتخانه تازه‌تأسیس به کار ادامه داد و بعدها با بورسیه یونسکو برای تکمیل تحصیلات در رشته تعاون به لندن رفت. این تجربه هرچند ارتباط مستقیمی با موسیقی نداشت، اما نشان‌دهنده پشتکار و چندوجهی بودن شخصیتی بود که بعدها در دنیای هنر نیز به همان اندازه جدیت و مداومت نشان داد.
آغاز فعالیت هنری و ورود به موسیقی حرفه‌ای
عقیلی از ۱۳ سالگی زیر نظر استاد تاج اصفهانی آموزش دید. سپس به کلاس‌های محمود کریمی و اسماعیل مهرتاش راه یافت و ردیف‌های آوازی را آموخت. استعدادش باعث شد در همان سال‌های جوانی به عنوان یکی از دو آوازخوان ارکستر دانشجویی اصفهان انتخاب شود. این موقعیت باعث شناخته شدن بیشتر او شد و زمینه‌ای شد تا در مراسم گوناگون برای موسسات ایرانی، بریتانیایی و آمریکایی در اصفهان اجرا داشته باشد.
شهرت جدی او زمانی رقم خورد که به مراسم گشایش تلویزیون ملی ایران دعوت شد و در کنار هنرمندانی همچون مرتضی حنانه و حسین قوامی به اجرای زنده پرداخت. همکاری‌های بعدی او با بزرگان موسیقی از جمله فرهنگ شریف، نصرالله زرین‌پنجه، لطف‌الله مجد، اصغر بهاری و حسن ناهید جایگاه او را در موسیقی ایران تثبیت کرد.
زندگی شخصی هوشمند عقیلی
هوشمند عقیلی بعد از انقلاب ازدواج کرد و حاصل این ازدواج یک دختر و یک پسر بود. پس از درگذشت همسرش، مدتی از موسیقی فاصله گرفت، اما دوباره به صحنه بازگشت و تا میانه دهه ۸۰ فعالیت خود را ادامه داد. او همواره تأکید می‌کرد که با هیچ یک از خوانندگان یا هنرمندانی که نام خانوادگی مشابه دارند، نسبتی ندارد.
مهاجرت هوشمند عقیلی به آمریکا
عقیلی یک سال پیش از انقلاب ایران به آمریکا مهاجرت کرد. برای دریافت اقامت، مدتی در حرفه‌های غیرمرتبط مثل بساز و بفروشی فعالیت کرد، اما موسیقی را رها نکرد. او در لس‌آنجلس کنسرت‌هایی برگزار کرد و آثار تازه‌ای منتشر ساخت. گرچه در مقاطعی به دلیل مشکلات خانوادگی یا شرایط مهاجرتی فعالیتش کم‌رنگ‌تر شد.
آثار و ترانه‌های ماندگار هوشمند عقیلی
یکی از ویژگی‌های برجسته کارنامه عقیلی، تنوع آثار و همکاری با آهنگسازان مختلف بود. او در طول سال‌ها بیش از صد‌ها قطعه اجرا کرد که بسیاری از آنها به ترانه‌های ماندگار تبدیل شدند.
از میان آثار او می‌توان به ترانه‌های احساسی و عاشقانه‌ای مانند «تنهایی»، «ساقی‌نامه»، «خوشا»، «گلایه»، «اگر»، «آرامش» و «عشق من ترکم کن» اشاره کرد. این قطعات در زمان خود بسیار پرطرفدار بودند و هنوز هم در محافل موسیقی سنتی و پاپ کلاسیک ایرانی شنیده می‌شوند.
در کنار ترانه‌های عاشقانه، او قطعاتی با مضمون اجتماعی و میهنی نیز اجرا کرد. آثاری، چون «وطن»، «چه خبر از ایران»، «آرزوی صلح»، «ای خالق عالم» و «کشور غم» بیانگر دغدغه‌های اجتماعی او بودند.
او همچنین در اجرای تصنیف‌های قدیمی و کلاسیک مانند «الهه ناز»، «مرغ سحر»، «پرکن پیاله را»، «صوفیه‌نامه» و «ای پری کجایی» توانایی خود را به رخ کشید و نشان داد که هم در موسیقی سنتی و هم در موسیقی تلفیقی توانمند است.
کنسرت‌های هوشمند عقیلی
یکی از نقطه‌عطف‌های فعالیت عقیلی همکاری با جهانبخش پازوکی بود. در این دوره، قطعه معروف «ای خدا، جان ما هستی» را اجرا کرد که به‌وسیله شرکت کاسپین در قالب کاست منتشر شد و با استقبال زیادی روبه‌رو شد.
او در آمریکا نیز کنسرت‌هایی را در لس‌آنجلس و دیگر شهر‌ها برگزار کرد که مورد توجه ایرانیان مهاجر قرار گرفت. بسیاری از این کنسرت‌ها به فرصتی برای زنده نگه داشتن موسیقی اصیل ایرانی در غربت تبدیل شدند.
درگذشت هوشمند عقیلی
هوشمند عقیلی تا اواسط دهه ۸۰ به فعالیت‌های هنری ادامه داد و سپس به دلیل کهولت سن و بیماری کمتر در محافل عمومی حاضر شد. او بعد از چند سال بیماری سرانجام در روز جمعه ۱۴ شهریور ۱۴۰۴ در سن ۸۸ سالگی بر اثر ایست قلبی در لس‌آنجلس درگذشت.
