چرا میانگین طول عمر یک تلفن همراه تنها سه سال است؟

این جوان ۲۷ساله هنگام خرید یک گوشی جدید دو اولویت داشت: این که به راحتی قابل تعمیر باشد و این که از مواد قابل بازیافت و مواد با منابع پایدار ساخته شده باشد. او گوشی تلفن همراه هوشمند هلندی فیرفون ۴ را انتخاب کرد گوشی تلفن همراهی که به گونه‌ای طراحی شده که به راحتی توسط کاربر تعمیر شود.

در حالی که مارکوس فرناندز توانست شش سال از گوشی پیشین خود استفاده کند میانگین طول عمر یک گوشی تلفن همراه هوشمند مدت زمان بسیار کوتاه‌تری است. برای مثال، در اروپا طبق گفته آژانس محیط زیست اروپا این بازه زمانی حدود سه سال است. این زمان طول عمر دستگاه بسیار کم‌تر از ۲۵ سالی است که یک گوشی برای جبران تاثیر منفی‌ای که بر محیط زیست می‌گذارد نیاز دارد. آژانس محیط زیست اروپا تاکید می‌کند که افزایش عمر تمام گوشی‌های تلفن همراه هوشمند در اتحادیه اروپا تنها به مدت یک سال باعث صرفه جویی سالانه ۲.۱ میلیون تن دی اکسید کربن از هم اکنون تا سال ۲۰۳۰ می‌شود که معادل خارج کردن بیش از یک میلیون خودرو از جاده است.

پس چرا یک فرد به طور میانگین هر سه سال یکبار گوشی هوشمند خود را عوض می‌کند؟ ماریو باروس استادیار دپارتمان معماری، طراحی و فناوری رسانه در دانشگاه آلبورگ در دانمارک توضیح می‌دهد که یکی از دلایل اصلی برای این تعویض گوشی کهنه قلمداد شدن آن از نظر زیبایی شناختی پس از گذشت مدت زمانی از استفاده از آن و جستجوی مداوم برای چیزهای جدید توسط استفاده کنندگان از گوشی است. او می‌افزاید: «بازاریابی‌های زیادی وجود دارد که گوشی‌های هوشمند جدیدی را که در بازار عرضه شده‌اند تبلیغ می‌کند. این تبیلغات و بازاریابی خود به مصرف گرایی دامن می‌زند».

در تاریخ ۱۲ سپتامبر گذشته اپل اعلام کرد که آیفون ۱۵ جدید را می‌توان از روز پانزدهم همان ماه رزرو کرد. چندین کاربر در توئیتر اعلام کرد که این کار را انجام دادند. بسیاری از آنان گوشی‌های آیفون پیشین خودر ا فروختند تا بتوانند گوشی آیفون جدید را خریداری کنند. در واقع، افرادی که دستگاه‌های خود را برای فروش قرار می‌دهند معمولا این کار را برای تامین بودجه بیش‌تر به منظور خرید تازه‌ترین مدل گوشی عرضه شده انجام می‌دهند. سخنگوی پلتفرم فروش دست دوم اسپانیایی MILANUNCIOS یادآوری می‌کند که پس از عرضه آیفون ۱۴ در سال ۲۰۲۲ میلادی عرضه مدل‌های قبلی نسبت به ماه‌های دیگر افزایش یافت.

«مارینا پروسکه» محقق در Fraunhofer IZM یک موسسه آلمانی متخصص در عرصه تحقیقات کاربردی می‌گوید: «کاربران هم چنین اغلب به دلیل نقص سخت افزاری، ارائه دهنده اشتراک جدید تلفن همراه، عدم پشتیبانی نرم افزاری و نارضایتی از عملکرد گوشی‌ها را تعویض می‌کنند».

براساس نتیجه مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۰ میلادی که توسط سازمان مصرف کنندگان و کاربران اسپانیا (OCU) انجام شد آن چه در گوشی‌های تلفن‌های همراه خوشمند بیشتر خراب می‌شود باتری و پس از آن سیستم عامل و صفحه نمایش است.

تعمیر گوشی تلفن همراه شما

باروس می‌گوید: «گوشی‌های تلفن همراه هوشمند خراب می‌شوند و رفع آن خرابی‌ها گاهی دشوار است زیرا مدل‌های تجاری و زنجیره‌های تامین برای ارائه محصولات جدید به‌جای تعمیر محصولات قدیمی‌تر بهینه‌سازی شده اند».

برای مثال، آن کارشناس تاکید می‌کند که تولید کنندگان بزرگ محدودیت‌های متعددی را برای خدمات تعمیر مستقل اعمال می‌کنند. او خاطرنشان می‌سازد: «اگر قابلیت‌های تعمیر به خوبی اجرا شده و مقرون به صرفه باشد گوشی‌های تلفن همراه هوشمند می‌توانند یک دهه دوام بیاورند».

«برونو مارتین دلا لاما» ۲۷ساله آخرین تلفن همراه خود که دستگاه گوگل پیگسل ۲ بود را تغییر داد زیرا باتری آن تنها نیم ساعت دوا می‌آورد.

او می‌گوید: «من نتوانستم جایی را پیدا کنم که بخواهند آن را تعمیر کنند. آنان به من می‌گفتند مدل گوشی‌ام به قدری قدیمی است که ارزش تعمیر شدن ندارد». گوشی فعلی او پیکسل ۵ دست دوم است. او آن را گوشی را بیش‌تر برای دوربینی که دارد خریده است. او می‌گوید: «دوست دارم قابل تعمیرتر باشد اما برخی از ویژگی‌هایی که می‌خواستم که فکر می‌کنم گوشی تلف همراهی مانند فیرفون دارند را به من ارائه نمی‌دهد».

غول‌های فناوری مانند گوگل، اپل و سامسونگ برنامه‌های خود تعمیری را راه اندازی کرده‌اند تا کاربران بتوانند دستگاه‌های خود را در خانه با ابزارهای رسمی تعمیر کنند. با این وجود، بخش عمده گوشی‌های تلفن همراه به گونه‌ای ساخته نشده‌اند که به راحتی قابل تعمیر باشند.

باروس تاکید می‌کند که اپل و سامسونگ بر بازار گوشی‌های هوشمند تسلط دارند و رویه‌هایی را ایجاد می‌کنند که در رقابت با یکدیگر هستند. شش یا هشت سال پیش زمانی که شیائومی یک بازیگر کوچک در عرصه گوشی‌های تلفن همراه محسوب می‌شد باتری‌های گوشی‌های قابل جابجایی داشت که به راحتی قابل تعویض بودند. با این وجود، در حال حاضر اکثر مدل‌های آن برند باتری به قاب پشتی چسبیده شده‌ای دارند تا نازک‌تر باشند موضوعی که تعمیر آن باتری‌ها را دشوارتر می‌سازد.

«آنا جاپ» مسئول رسانه‌ای فیرفون با این نظر موافق است که تعمیر گوشی‌های تلفن همراه معمولا در طول زمان دشوارتر شده است زیرا اکثر قطعات به هم چسبیده اند. او می‌گوید: «اگر حتی امکان باز کردن گوشی وجود داشته باشد برای جدا کردن یا تعویض یک قطعه شکسته به تجهیزات خاصی نیاز دارید و برای یک کاربر تقریبا غیر ممکن است که خود این کار را انجام دهد». به همین دلیل، باروس ضروری می‌داند که شبکه‌ای از ورک شاپ‌های مستقل بتوانند در بازار فعالیت کنند.

او می‌گوید: «این مشابه وضعیتی خواهد بود که یک خودرو نیاز به سرویس دارد و مشتری می‌تواند انتخاب کند که می‌خواهد آن را در نمایندگی مورد بررسی قرار دهد یا در مکان دیگری».

این تغییری است که مورد استقبال کاربرانی است که به دنبال افزایش عمر تلفن‌های خود هستند مانند «خاویر مایلاس ریکوت» مهندس نرم‌افزار ۲۷ساله‌ای که گوشی آیفون ۱۱ دارد.

او معتقد است: «گوشی‌های تلفن‌های همراه مانند رایانه هستند. آن‌ها پیش‌تر به اوج رسیده‌اند و راکد هستند. آن‌ها به تدریج فناوری‌های خود را بهبود خواهند بخشید، اما من فکر نمی‌کنم در دهه آینده تغییر قابل توجهی ایجاد شود. بنابراین، اگر این گوشی ۱۰ سال دوام بیاورد خوشحال خواهم شد»!

گوشی‌های تلفن همراهی که یک دهه عمر می‌کنند

ساخت دستگاه‌های بادوام‌تر یکی از اهداف فیرفون است. فرناندز در حالی که فیرفون خود را باز می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه می‌تواند ماژول دوربین، بلندگوها، درگاه شارژ و باتری را به راحتی تغییر دهد. او می‌افزاید: «این گوشی مانند گوشی‌های قدیمی است می‌توانید پوشش پلاستیکی را بردارید». این مرد جوان اذعان می‌کند گوشی او قدری ضخیم‌تر از حالت عادی است و با همان قیمت ۵۶۰ دلار می‌توانید گوشی‌های تلفن همراه با ویژگی‌های بهتر را تهیه کند.

او می‌افزاید: «اگر به عکاسی اهمیت زیادی می‌دهید یا اگر بازی‌های ویدیویی زیادی انجام می‌دهید ممکن است این گوشی جوابگوی خواسته‌تان نباشد». با این وجود، این گوشی با قابلیت‌هایی که دارد برای او کافی است. او می‌گوید: «امیدوارم دست کم پنج یا شش سال کار کند با این تضمین که می‌توانم آن را تعمیر کنم و اگر گوشی فیر فونی با دوربین بهتر به بازار عرضه شود بتوانم دوربین گوشی را عوض کنم».

به غیر از سخت‌افزار موضوع نرم‌افزار نیز ضروری و مهم است. فیرفون ۵ تازه‌ترین مدل عرضه شده توسط شرکت هلندی سازنده آن دارای پنج سال گارانتی و هم چنین هشت سال پشتیبانی نرم افزاری تضمین شده است. جاپ معتقد است اپل برای مدت طولانی پشتیبانی نرم افزاری را به خوبی انجام می‌دهد با این وجود، او هشدار می‌دهد و می‌افزاید: «گوشی تلفن همراه شما ممکن است کماکان عالی کار کند. با این وجود، اگر دریافت به روزرسانی‌های نرم افزاری متوقف شود برنامه‌هایی مانند برنامه‌های بانکی وجود دارد که ممکن است از کار بیفتند».

اگر این اتفاق رخ دهد آیا گوشی‌های تلفن همراه می‌توانند برای یک دهه به درستی کار کنند؟ باروس بر این باور است که «در مورد بسیاری از لپ تاپ‌ها این امر صدق می‌کند». با این وجود، او فکر نمی‌کند این اتفاق رخ دهد. او می‌افزاید: «گوشی‌های تلفن همراه هوشمند از سال ۲۰۰۷ میلادی و گوشی‌های تلفن همراه برای مدت زمانی طولانی‌تر وجود داشته‌اند و اخیرا قوانینی شروع به اعمال چنین اقداماتی کرده اند». با این وجود، او اذعان می‌کند که برخی از سیاست‌ها مانند شاخص تعمیرپذیری در فرانسه یا تصویب فرمان شارژر جهانی در اروپا می‌توانند سازندگان را مجبور به تغییر رویه‌های خود سازند.

با این وجود، این کارشناس انتقاد می‌کند که این قانون بسیار کُند پیش می‌رود و به طور گسترده‌تر اعمال نمی‌شود. علیرغم آن که این اقدامات می‌تواند طول عمر دستگاه‌ها را افزایش دهد اما تنها بخشی از مشکل را برطرف می‌سازند.

از دید او قوانین سخت گیرانه‌تر باید استخراج مواد مورد استفاده به منظور تولید تلفن‌های همراه و هم چنین پایان چرخه عمر محصول را در نظر گیرد مانند تعیین این که چه کسی مسئول دور انداختن گوشی‌های هوشمند و قطعات آن است. او می‌گوید: «اگر شرکت‌ها در این مورد مسئول یا حتی تا حدی مسئول شناخته شوند تلاش‌های خود را بر توسعه راه حل‌ها متمرکز می‌کنند و در غیر این صورت مشکل آن‌ها نیست».