سیاوش سیار ایرانی – یوکابد هادی
به گزارش نقش فردا امروزه فناوری در تار و پود کسب‌و‌کار های مختل نفوذ نموده است. این دو به شدت ادغام شده‌اند. در واقع مرز بین کسب‌و‌کار و فناوری در حال محو شدن است. از آن‌جایی که فناوری در کسب‌و‌کار بسیار ضروری است، رهبران باید بدانند که چگونه از آن در سازمان خود استفاده کنند. آنها باید بدانند که هر فناوری داده شده چه کاری میتواند انجام یا نمی‌تواند انجام دهد. و اینکه حتی چگونه کار میکند؛ چگونه میتوان آن را با سایر فناوری‌ها ترکیب کرد. تأثیر آن بر سایر عناصر سازمان مانند فرآیندها، افراد و داده‌ها چیست. چگونه رقبا میتوانند از آن به نفع خود استفاده کنند. یکی از نوظهورترین فناوری های حال حاضر، فناوری هوش مصنوعی می باشد.
هوش مصنوعی یک اصطلاح کلی برای فناوری‌‌های شناختی است که رفتار هوشمندانه انسانها را تقلید میکند و در برخی موارد از محدودیت‌‌های انسانی فراتر می‌‌رود. این فناوری‌ها در سازمانها فراگیرتر میشوند، در حالی‌که انسانها در کنار آنها کار می‌کنند. هوش مصنوعی به توانایی رایانه‌‌های دیجیتال یا ربات‌‌هایی مربوط میشود که با رایانه کنترل میشوند تا وظایفی؛ مانند وظایف موجوداتی با سطح هوش بالا را انجام دهند. هوش مصنوعی معمولاً در توسعۀ سیستم‌‌هایی استفاده میشود که دارای فرآیندهای فکری می‌باشند که مشخصۀ انسانها هستند، یعنی توانایی کشف معنا، یادگیری یا تعمیم از تجربیات گذشته. پس در واقع داده هایی که سازمانها، شرکتها و افراد با آنها سر و کار دارند و در طول زمان آنرا کسب نموده اند، خوراک و اساس کارکرد گونه های مختلف هوش مصنوعی میباشد. هدف اصلی هوش مصنوعی حتی با گنجاندن آن در کسب‌و‌کار، داشتن توانایی سازگاری با طیف گسترده‌تری از چالش‌ها و یادگیری از آنها است. این در نهایت خطر مرتبط با محدودیت در مورد قابلیت‌های حل مشکل هوش مصنوعی را از بین می‌برد.
Al به عنوان هوش مصنوعی قوی یا هوش مصنوعی ضعیف در نظر گرفته میشود. هوش مصنوعی ضعیف را میتوان هوش مصنوعی محدود نیز نامید. این سیستمی است که برای کارهای دقیق؛ مانند سیری اپل طراحی شده است. هوش مصنوعی قوی به عنوان هوش عمومی نیز شناخته میشود، سیستمی که از توانایی‌های فکری بی‌رویۀ انسان تشکیل شده است. هنگامی که وظیفه‌ای ارائه میشود که اصلاً با آن آشنایی نداریم، هوش مصنوعی قوی وظیفۀ یافتن راه حل را دارد. این نیازی به دخالت انسان ندارد.
انواع 9 گانه شناخته شده هوش مصنوعی عبارتند از: تشخیص الگو – یادگیری ماشینی – محاسبات شناختی – رباتیک – شبکه های عصبی – پردازش – بینایی کامپیوتری – حافظه همگام – برنامه ریزی ژنتیک، که هرکدام به فراخور پتانسیل و کارایی شان، کاربردی خاص در فرایندهای مختلف دارند.
صنعت قطعات خودرو به عنوان یکی از قدیمی ترین و وسیع ترین صنایع تولیدی و بازرگانی در سطح دنیا شناخته میشود. فرایندهای اصلی زنجیره ارزش این صنعت هم مشابه با سایر صنایع عبارتند از تدارکات داخلی، مجموعه عملیات، تدارکات خارجی، بازاریابی و فروش، خدمات که هر کدام رویه ها، چالش ها و شاخص های مختص به خود را دارند و برای اینکه بتوان به بهره ورترین حالت ممکن در فرایندهای اصلی و فرعی زنجیره ارزش در این صنعت رسید باید اقدام به بررسی و بهبود عملکرد تک تک آنها پرداخت.
با در نظر گرفتن قابلیت ها و توانمندی های هر یک از اقسام و گونه های 9 گانه هوش مصنوعی، میتوان کاربردهای متنوع هوش مصنوعی در طول زنجیره ارزش صنعت قطعات خودرو هم در حوزه تولید و همچنین بازرگانی را به شرح زیر عنوان نمود
1- پیش بینی تقاضا: الگوریتم های هوش مصنوعی با تجزیه و تحلیل داده های فروش، روند بازار و عوامل تاثیرگذار دیگر، قادر به پیش بینی دقیق تقاضای قطعات خودرو می باشد. این عامل باعث می شود هم تولید کننده و هم توزیع کننده قطعات سطح موجودی انبار خود را بهینه نماید و از موجود بودن قطعات در زمان مورد نیاز اطمینان حاصل نماید.
2- کنترل کیفیت: با هوش مصنوعی میتوان پروسه بازرسی و کنترل کیفیت قطعات خودرو را اتوماسیون کرد و ارتقا داد. بینایی کامپیوتری (computer vision) که با هوش مصنوعی پشتیبانی می شود میتواند خرابی ها، موارد غیر عادی و انحرافات از ویژگی های استاندارد را با دقت و راندمان بالا تشخیص دهد.
3- تعمیر و نگهداری پیشبینانه: سیستم های تعمیر و نگهداری پیشبینانه که بر پایه هوش مصنوعی عمل می کنند، میتوانند در آن واحد، عملکرد و وضعیت تمامی قطعات نصب شده بر خودرو را رصد و کنترل نماید. با تجزیه و تحلیل داده های سنسورها، الگوریتم هوش مصنوعی قادر به پیش بینی ایرادات آتی و یا اینکه آیا این قطعه احتیاج به تعمیر دارد یا خیر می باشد و این باعث می شود که فرایند تعمیر و نگهداری پیشگیرانه و به موقع جاری شود. در این قسمت می توان به کاربرد تعمیر و نگهداری پیشبینانه در دستگاه ها و تجهیزات تولیدی کارخانجات تولید قطعات یدکی خودرو نیز اشاره نمود.
4- بهینه سازی زنجیره تامین: هوش مصنوعی از طریق تجزیه و تحلیل عواملی همچون مسیرهای حمل و نقل، الگوهای سفارشگذاری و تقاضا و موجودی انبار میتواند زنجیره توزیع را بهینه سازی نماید. این باعث تسریع در فعالیت های لجستیکی، کاهش هزینه و افزایش راندمان کلی می شود.
5- سیستم مارکتینگ شخصی سازی شده: هوش مصنوعی با تجزیه و تحلیل داده های مشتری و ترجیحات آنها، میتواند کمپین های بازاریابی شخصی شده ایجاد نماید. همچنین با تجزیه و تحلیل خرید ها و سفارشات پیشین مشتریان و پیشنهاد خرید قطعات مرتبط و مناسب، می تواند تجربه خرید مشتریان را ارتقا ببخشد.
6- چت بات ها و دستیاران مجازی: دستیاران مجازی و چت بات های هوش مصنوعی می توانند در پاسخگویی به لستعلام قیمت، اطلاعات فنی محصولات و درخواست خرید مشتریان، پاسخگویی سریعی داشته باشند. این سیستم های هوش مصنوعی میتوانند بستر خدمات به مشتریان و تعامل با آنها را ارتقا بخشند.
7- توسعه محصول، خدمات و طراحی: هوش مصنوعی می تواند در ایجاد و پدید آوری محصول از طریق شبیه سازی و بهینه سازی طراحی، کاهش زمان استخراج داده های بازار و بهبود عملکرد نقش موثری ایفا کند. همچنین هوش مصنوعی با آنالیز بازخورد های مشتری و تقاضای بازار در تصمیم سازی در مورد پدید آوری محصول، نقش ایفا میکند.
موارد بالا تنها تعدادی از مهمترین موارد و مثالهای کاربرد هوش مصنوعی در صنعت قطعات خودرو می باشد و این در حالی است که هوش مصنوعی پتانسیل متحول نمودن ابعاد و جوانب مختلف این صنعت، از تولید و مدیریت زنجیره تامین گرفته تا خدمات مشتریان و خلاقیت در ایجاد محصول را دارد. در عین حال استفاده از هوش مصنوعی یا عدم استفاده از آن و یا تعیین سطح بکارگیری آن نیاز به مطالعات تکمیلی در هر حوزه کاری خاص به فراخور پیشایندها و پیامدهای آن دارد و مطالعات در چارچوب این فناوری هر روز در حال گسترش می باشد.
منابع:
- کتاب هوش مصنوعی برای کسب و کار. نویسنده: کریس نیل. مترجمان: سیاوش سیار ایرانی، سپیده عطایی. انتشارات دیده بان قلم فرتاک. 1402
- S. Zhang et al.
A Research Review on the Key Technologies of Intelligent Design for Customized Products
Engineering.(2017)
- J. Oh et al.
Tactical supply planning in smart manufacturing supply chain
Robot. Comput. Integr. Manuf.(2019)
