به نوشته فارین پالیسی، یکی از یافته‌های شگفت‌انگیز که در روزهای اخیر مشخص شد، نشان‌دهنده بزرگی اشتباه اطلاعاتی اسرائیل است. برنامه‌ریزان نظامی اسرائیل هرگز چنین حمله‌ای را حتی در بدترین سناریوهای خود در نظر نگرفتند. در واقع، بدترین سناریویی که تصور می‌شد، حمله همزمان به پنج تا هفت شهرک غیرنظامی بود. حملات حماس نزدیک به پنج برابر بیشتر و یک جشنواره موسیقی را هدف قرار داد.
غافلگیری‌هایی به این بزرگی فضایی را ایجاد می‌کند که در آن محاسبات اشتباه استراتژیک می‌تواند اتفاق بیفتد. با توجه به خصومت‌های جاری، درک پویایی‌های داخلی در تشکیلات امنیتی اسرائیل که منجر به شکست اطلاعاتی و خطرات تشدید ناخواسته تنش شد، مهم است و باید همچنین در نظر گرفت که اسرائیل دارای تسلیحات هسته‌ای اعلام‌نشده است.
چگونه جاسوسان اسرائیل شکست بزرگ را پذیرفتند؟
دو سازمان اطلاعاتی اصلی اسرائیل که وظیفه هشدار استراتژیک و همچنین جلوگیری از اقدامات خاص از غزه را بر عهده دارند که اولی سرویس امنیت عمومی (معروف به شاباک یا شین بت در زبان عبری) است که مسئول اطلاعات انسانی (HUMINT) است که همچنین از ابزارهای فناوری (عموماً داده‌های الکترونیکی SIGINT) نیز استفاده می‌کند. دومی نیز همچنین اداره اطلاعات نظامی (در عبری معروف به نام امان) نیروی دفاعی اسرائیل (IDF) است که عمدتاً از ابزارهای فنی برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده می‌کند.
سیستم هشدار اسرائیل در برابر حملات در مقیاس کوچک یا بزرگ از غزه بر سه لایه اصلی دفاعی متکی بود. اولین مورد که عمدتاً از منابع HUMINT شین بت تشکیل شده بود، با هدف ارائه هشداری مبنی بر اینکه رهبری حماس تصمیم به برنامه‌ریزی، آماده‌سازی و اجرای یک حمله بزرگ گرفته است، بود. لایه دوم، بر اساس قابلیت‌های جمع‌آوری SIGINT امان (واحدهای ۸۲۰۰ و ۸۱) و اطلاعات تصویری (واحد ۹۹۰۰)، شامل جمع‌آوری شواهدی درباره آماده‌سازی واقعی حماس برای حمله بود
لایه سوم، دیوار بزرگ زمینی در امتداد مرز با غزه بود که موانع فیزیکی، حسگرهای الکترونیکی و سایر ابزارهای بصری را با هدف ارائه آخرین خط دفاعی در برابر هرگونه تلاش برای نفوذ به اسرائیل یکپارچه می‌کرد. هر سه لایه در صبح روز ۷ اکتبر فروریختند. آن‌ها هیچ هشدار راهبردی در مورد ماهیت و بزرگی حمله قریب‌الوقوع ارائه نکردند.
دو شکست اساسی
به نظر می‌رسد که ریشه این اشتباه دو شکست اساسی است. اولین مورد مفهومی است، همانطور که در سال ۱۹۷۳ اتفاق افتاد. تخمینی مشترک نادرست اما ثابت و مستحکم از شین بت و امان که از دو عنصر تشکیل شده بود: اولی اینکه برتری نظامی و اطلاعاتی اسرائیل حماس را از شروع هرگونه اقدام نظامی بزرگ باز می‌دارد و دوم اینکه اگر حماس چنین حمله‌ای را آغاز کند، شین بت و امان به موقع هشدار می‌دهند.
محدودیت نسبی حماس در سال‌های اخیر و علاقه آشکار آن به ادامه جریان نقدینگی از قطر و افزایش تعداد ساکنان غزه که اجازه کار در اسرائیل را پیدا کرده‌اند، این مفهوم را در روان جمعی رهبران سیاسی، نظامی و اطلاعاتی اسرائیل تقویت کرد.
پایبندی به مفهوم «آرامش»، افسران ارشد اسرائیل را به نادیده‌گرفتن شاخص‌های هشداردهنده قبل از حمله سوق داد. طی چندین سال گذشته، غیرنظامیان آماتور در نزدیکی مرز، ارتباطات بی‌سیم حماس که نیروهایش تمرینات آموزشی بی‌پایانی را در شهرک‌های اشغالی اسرائیل سازماندهی و انجام می‌دادند را زیر نظر گرفته‌اند. در هفته‌های اخیر، این افسران گزارش‌هایی مبنی بر فعالیت‌های نامنظم مانند عکس‌برداری نیروهای نظامی حماس با لباس مبدل کشاورزی از حصار مرزی و نیروهای حماس با نقشه‌هایی که سنگرها و شهرک‌های نظامی در سمت اسرائیل را مشاهده می‌کنند، دریافت کردند، اما به آن‌ها توجهی نداشتند.
حتی یک بازه یازده‌ساعته برای جلوگیری یا به حداقل‌رساندن اثر حمله وجود داشت. در شب ۶ اکتبر، دستگاه اطلاعاتی اسرائیل برخی از شاخص‌های هشداردهنده را شناسایی کرد که باعث تشکیل یک سری جلسات عالی‌رتبه آخر شب شد، اما تصور «آرامش» غالب شد و بنابراین، مقامات دستور تقویت حالت آماده‌باش مرزی را صادر نکردند. شین بت چند مأمور اضافی را به جنوب فرستاد، اما سرلشکر آهارون هالیو، مدیر امان به تعطیلات خود در ایلات ادامه داد و هیچ اعزام مهمی انجام نشد.
دومین و حتی شگفت‌انگیزترین شکست، شکست جمع‌آوری اطلاعات بود. به نظر می‌رسد که شین بت در مأموریت اساسی خود شکست خورده و هیچ هشدار قابل‌توجهی در مورد قصد حماس برای انجام یک حمله بزرگ ارائه نکرد. رونن بار، مدیر آن در ۱۶ اکتبر مسئولیت این شکست را بر عهده گرفت و مدتی بعد، همتایش در سازمان امان نیز چنین کرد.
سابقه قابل توجه شین بت و همچنین این واقعیت که تعداد عوامل حماس در این عملیات مخفی باید نسبتاً زیاد بوده باشد، این شکست را تشدید می‌کند. علی‌رغم دشواری‌های جذب منابع انسانی در گروه‌های بنیادگرا، فقدان هرگونه اطلاعات قبلی از دارایی‌های اطلاعاتی در غزه فاجعه‌بار است.
سایر دلایل، بیشتر به ویژگی‌های خاص شین بت مربوط می‌شود. مهم‌ترین آن‌ها فرهنگ سازمانی آن است که بر عملیات و نیاز به دفع تهدیدهای عینی و مجزا به جای ارائه هشدارهای انتزاعی در برابر یک حمله همه‌جانبه تأکید دارد. طبق گفته چندین عامل بازنشسته شین بت، یکی از نتایج این فرهنگ این بود که تلاش گسترده حماس برای تصرف شهرک‌های اسرائیلی در نزدیکی مرز را در رتبه پایینی در اولویت‌های سرویس قرار داد. مورد دیگر افت قابلیت‌های تحقیقاتی شین بت بود.
