به گزارش نقش فردا؛ شب یلدا، به‌عنوان یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی، با سنت‌ها و آیین‌های متنوعی همراه است که همگی ریشه در فرهنگ، تاریخ، و باورهای مردم ایران دارند. در ادامه به مهم‌ترین سنت‌های شب یلدا می‌پردازیم:
۱. دورهمی‌های خانوادگی
در شب یلدا، خانواده‌ها گرد هم می‌آیند تا طولانی‌ترین شب سال را در کنار یکدیگر جشن بگیرند. این دورهمی‌ها فرصتی برای تقویت روابط خانوادگی و اجتماعی است.
۲. خواندن دیوان حافظ (فال حافظ)
یکی از زیباترین سنت‌های شب یلدا، گرفتن فال حافظ است. افراد با نیت‌های مختلف دیوان حافظ را باز می‌کنند و اشعار او را به‌عنوان پاسخی به نیت خود تعبیر می‌کنند.
۳. شاهنامه‌خوانی و قصه‌گویی
بزرگان خانواده در این شب به نقل داستان‌ها و افسانه‌های کهن ایرانی، به‌ویژه شاهنامه فردوسی، می‌پردازند. این سنت، علاوه بر سرگرمی، فرصتی برای انتقال فرهنگ و تاریخ به نسل‌های جوان‌تر است.
۴. خوردن خوراکی‌های خاص
شب یلدا با خوراکی‌های متنوعی همراه است که هر کدام نماد خاصی دارند:
• هندوانه: نماد خورشید، گرما، و سلامتی.
• انار: نماد زایش، شادی، و برکت.
• آجیل و خشکبار: نماد فراوانی و ماندگاری.
• خرمالو و سیب: نماد زندگی و شادابی.
۵. تزیین سفره شب یلدا
سفره شب یلدا که گاه به آن “سفره یلدایی” یا “میز شب چله” گفته می‌شود، با میوه‌ها، آجیل، و شمع تزیین می‌شود. این سفره نمادی از فراوانی، نور، و امید است.
۶. هدیه دادن به تازه‌عروس‌ها
در برخی مناطق ایران، خانواده داماد در شب یلدا برای عروس هدیه‌هایی شامل میوه، آجیل، پارچه، و گاهی طلا تهیه می‌کنند. این سنت به‌عنوان نشانه‌ای از محبت و احترام به تازه‌عروس اجرا می‌شود.
۷. پخت غذاهای سنتی
غذاهای محلی و سنتی در شب یلدا جایگاه ویژه‌ای دارند. نوع غذا بسته به هر منطقه متفاوت است؛ از آش رشته و کوفته در برخی شهرها گرفته تا دلمه و دیگر خوراک‌های سنتی.
۸. شمع و نور
استفاده از شمع و چراغ در شب یلدا نمادی از روشنایی و گرما در برابر تاریکی طولانی‌ترین شب سال است. این نورپردازی در سفره یلدا اهمیت خاصی دارد.
۹. آیین‌های محلی در مناطق مختلف ایران
• در آذربایجان، مردم با خواندن شعرهای ترکی و خوردن غذاهای خاص این شب را جشن می‌گیرند.
• در مازندران، خوردن ماهی شور به‌عنوان نمادی از زندگی مرسوم است.
• در کرمان، “کُره‌گیری” (کشف آینده از طریق گندم و کره) انجام می‌شود.
• در کردستان، قصه‌گویی و رقص‌های محلی جزئی از آیین‌های این شب است.
شب یلدا با این سنت‌ها فرصتی برای پیوند میان طبیعت، خانواده، و فرهنگ است و همچنان یکی از محبوب‌ترین جشن‌های ایرانی به شمار می‌رود.
