تاثیر مذاکرات ایران و آمریکا بر قیمت دلار

به گزارش نقش فردا به نقل از فرارو؛ دلار ابتدای امسال سرخوشانه وارد کانال ۱۰۰ هزار تومان شد و روز سه‌شنبه ۱۹ فروردین روی قله ۱۰۵ هزار و ۵۵۰ تومان ایستاد. در آن زمان به نظر می‌رسید بازار ارز شرم و حیا را کنار گذاشته است، اما ناگهان سروکله ترامپ پیدا شد و با رسانه‌ای کردن خبر آغاز مذاکره ایران و آمریکا در عمان، روی التهاب بازار ارز یک سطل آب سرد خالی کرد. هیولایی که تصور می‌کردیم افسار پاره کرده، تنها ظرف مدتی کوتاه آرام گرفت. دلار، فردای دور اول مذاکره ایران و آمریکا، نزدیک ۲۰ هزار تومان ارزان شد و در اولین فرصت تا کف کانال ۸۰ هزار تومان عقب نشست.

سقوط سریع قیمت دلار در آن زمان معجزه‌آسا به نظر می‌رسید، اما گروهی از کارشناسان و فعالان بازار نسبت به برعکس‌شدن روند دلار در شرایطی که هیجان بر بازار سایه انداخته هشدار دادند، به گفته آنها، چون نه روند صعودی و نه روند نزولی هیچ‌کدام مبنای اقتصادی ندارد، اخبار سیاسی یا کشمکش نظامی بازیگران اصلی خواهند بود. هفته قبل وقتی انفجار بندرعباس رخ داد و شایعاتی ریز و درشت شکل گرفت، این پیش‌بینی تحقق پیدا کرد.

در ادامه با انتشار خبر تعویق مذاکرات، بازار ارز دوباره فرصت را غنیمت شمرد و قیمت دلار روز شنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۴، تا محدوده ۸۷ هزار تومان پیش‌روی کرد. ایران و آمریکا ممکن است اواخر همین هفته به میز مذاکره برگردند. قطعا دلار برنامه آتی خود را بر اساس سناریو‌های مختلف طراحی خواهد کرد.

سناریو‌های کوتاه‌مدت تاثیر مذاکره ایران و آمریکا بر قیمت دلار

بازار ارز در شرایط فعلی تابعی از خبر‌های سیاسی است، نه واقعیت‌های اقتصادی. در نتیجه، سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی باید برای واکنش سریع به تغییر جهت اخبار سیاسی آماده باشند، چرا که بازار در فقدان پایه‌های تحلیلی اقتصادی، به سمت نوسان‌های پرشتاب گرایش دارد.

سناریوی اول؛ کاهش قیمت دلار با پیشرفت در مذاکرات

از سرگیری مذاکره ایران و آمریکا تا پایان همین هفته می‌تواند سناریو خوشبینانه در نظر گرفته شود. در این صورت انتظار می‌رود قیمت دلار کاهش پیدا کند و دلار را دوباره در محدوده کانال ۸۰ هزار تومان یا حتی پایین‌تر ببینیم؛ تقریبا چیزی مشابه ریزش ۲۰ هزار تومانی که پس از اعلام دور اول مذاکرات رخ داد.

آغاز رسمی دور دوم مذاکرات در عمان، پوشش مثبت رسانه‌ای و کاهش تنش‌ها می‌تواند به خوش‌بینی، گشایش‌های سیاسی و احتمال آزادسازی منابع ارزی کمک کند و تقاضای سفته‌بازانه را کاهش دهد. کاهش سریع و هیجانی قیمت در این حالت احتمال بازگشت به محدوده ۸۰ تا ۸۵ هزار تومان را مطرح خواهد کرد.

سناریوی دوم؛ افزایش قیمت دلار با تعویق یا ابهام در مذاکرات

اگر مذاکره ایران و آمریکا این هفته انجام نشود، دوباره به تعویق بیفتد، یا شروع شود ولی از نظر فنی و سیاسی با مانع رو‌به‌رو شود، به شکلی که چشم‌انداز مثبتی نداشته باشد، دلار به خودش حق می‌دهد در مسیر صعودی قدم بردارد.

خبر تعویق مذاکرات در هفته گذشته باعث افزایش قیمت دلار تا ۸۷ هزار تومان شد، تداوم این وضعیت یا انتشار اخبار منفی جدید می‌تواند روند صعودی را تقویت کند. دلار در این حالت، حرکت به سمت بالا را ادامه می‌دهد و ممکن است دوباره سطوح بالاتر مانند کانال ۱۰۰ هزار تومان را لمس کند.

خبر تعویق مذاکرات در هفته گذشته باعث افزایش قیمت دلار تا ۸۷ هزار تومان شد

عدم اعلام رسمی بازگشت به میز مذاکره یا کش‌دار شدن روند گفت‌و‌گو‌ها اولین نشانه‌های مبنی بر شکل‌گیری این سناریو هستند. اگرچه چنین اخباری به تردید و بی‌اعتمادی در بخش اقتصادی دامن می‌زند، اما این تاثیرگذاری به حدی نیست که موجب جهش شدید قیمت شود.

قیمت دلار در صورت تحقق این سناریو، نوسان در محدوده فعلی بین ۸۵ تا ۹۰ هزار تومان را تجربه خواهد کرد و تمایل زیادی دارد با شیب ملایم افزایشی یا کاهشی بسته به اخبار لحظه‌ای تغییر مسیر دهد.

سناریو سوم؛ جهش قیمت دلار در صورت تشدید تنش یا حوادث امنیتی

اگر اتفاقی مشابه انفجار بندرعباس رخ دهد یا تنش‌های نظامی، امنیتی دیگری بروز کند و شایعات مرتبط با آن گسترش پیدا کند، اوضاع به شکل دیگری رقم می‌خورد. در این حالت حتی باید خودمان را برای احتمال عدم توافق و تشدید اختلافات آماده کنیم. موضوعی که می‌تواند به افزایش قیمت دلار منجر شود.

انفجار بندرعباس و شایعات پیرامون آن باعث افزایش قیمت شد. وقوع مجدد چنین حوادثی، جهش دوباره دلار را رقم خواهد زد و روند صعودی را تشدید می‌کند. همچنین اگر در روز‌های آینده خبر مهم و تعیین‌کننده‌ای در مورد مذاکرات یا وضعیت امنیتی منتشر نشود و بازار در حالت انتظار و عدم قطعیت باقی بماند، با توجه به هیجانی بودن بازار، ممکن است قیمت دلار در محدوده فعلی یعنی نزدیک ۸۷ هزار تومان، متوقف شود و تنها با نوسانات محدود رو‌به‌رو شود.

دلار در این حالت چشم انتظار رسیدن یک خبر سیاسی یا امنیتی مهم، می‌ماند تا مسیر جدیدی را برای ادامه راه انتخاب کند. صعود به بالای ۹۰ هزار تومان و نزدیکی به ۱۰۰ هزار تومان در این شرایط محتمل است.

تحلیل عوامل بنیادین موثر بر قیمت دلار در بلندمدت

سطح بالای قیمت دلار و آسیب‌پذیری آن در برابر شوک‌های خبری، بدون هیچ تعارفی به عوامل بنیادین‌تری مانند نرخ تورم بالا و دورقمی، رشد مداوم نقدینگی، کسری بودجه دولت و نحوه تامین آن ارتباط دارد.

مجموع این عوامل دست به دست هم می‌دهند تا با هر خبر منفی، قیمت دلار مستعد جهش باشد و با هر خبر مثبت، پایین بیاید. بازگشت به سطوح بسیار پایین‌تر مثل زیر ۵۰ هزار تومان، در چنین شرایطی بدون تغییرات ساختاری اقتصادی بعید به نظر می‌رسد.

وضعیت صادرات غیرنفتی، قیمت جهانی نفت (و میزان صادرات نفت ایران با وجود تحریم‌ها) و دسترسی به درآمد‌های ارزی، عواملی هستند که میزان توان و قدرت بازارساز برای مدیریت بازار را تعیین می‌کنند. در ادامه بانک مرکزی تازه این شانس را خواهد داشت که با ابزار‌هایی مانند عرضه ارز در بازار متشکل یا نیما، تعیین نرخ‌های دستوری و سیاست‌های انقباضی یا انبساطی پولی بر نرخ ارز تاثیر بگذارد.

مذاکره ایران و آمریکا، شاید به طور موقت فضا را تغییر دهد اما تا زمان وجود تحریم‌های ساختاری و تداوم ریسک‌های سیاسی و اقتصادی، فشار روی ریال ادامه خواهد داشت. حتی یک توافق موقت یا محدود ممکن است نتواند تمام مشکلات ناشی از تحریم‌ها را برطرف کند.

وجود حجم بالای نقدینگی در اقتصاد ایران که صاحبان آنها عمدتا دنبال بازدهی کوتاه‌مدت هستند، باعث می‌شود بازار‌هایی مانند ارز و طلا به شدت به اخبار حساس باشند. این نقدینگی با سرعت بالا بین بازار‌های مختلف جابجا می‌شود و می‌تواند حباب‌های قیمت موقت ایجاد کند.

سناریو‌ها و پیش‌بینی محدوده قیمت دلار